Ünlü uyumu hangi durumda aranmaz?
Türkçeye başka dillerden girmiş olan kelimelerde ana ünlü uyumu aranmaz. Bu kelimeler Türkçeye çevrilirken ana ünlü uyumuna uyacak şekilde her zaman değiştirilmez: ahenk, badem, gazelle, çiroz, Dükkan, Fidan, gazete, gazetesi, kestane, limon, model, yıldız, pehlivan, selam, tiyatro, Viraj, Gezi, Sevda, vb.
Hangi kelimelerde büyük ünlü uyumu aranmaz?
Büyük harflerin ödünç alınan sözcüklerde uyumlu bir şekilde kullanılması gerekmez: uyum, badem, ceylan, kipper, dükkan, fidan, gazete, hamsi, kestane, keman, limon, model, güç, güreşçi, merhaba, sinema, tiyatro, eğri, ziyaret. Bileşik sözcüklerde büyük ünlülerin uyumu gerekmez: açıkgöz, bilgisayar, çift yat, hanımeli, vb.
Ünlü uyumuna aykırı sözcük nedir?
– Türkçe sözcüklere eklenen bazı ekler büyük ünlü uyumu kuralını ihlal eder. Bunlara; -yor, -ken, -leyen, -mtrak, -gil ve -ki ekleri eklenir. – Bileşik sözcüklerde büyük ünlü uyumu kuralı aranmaz. – Ana, kardaş, alma gibi sözcükler Türkçe kökenlidir.
Küçük ünlü uyumu nerelerde aranmaz?
Küçük ünlü uyumu gerektirmeyen kelimeler: Yabancı dillerden Türkçeye çevrilen birçok kelime küçük ünlü uyumunu takip eder. Ancak, bu kural ödünç kelimelerde gerekli değildir: daktilo, doktor, motor, kabul, kitap, konsül, yaramaz, önemli, alacaklı, müzik, profesör, radyo, onurlu, vb.
Ünlü uyumu kuralı nedir?
Bir sözcüğün ilk hecesinde kalın ünlü (a, ı, o, u) varsa diğer hecelerdeki ünlüler kalınlaşır, ince ünlü (e, i, ö, ü) varsa diğer hecelerdeki ünlüler kalınlaşır, diğer hecelerdeki ünlüler incelir: adım, ayak, boyunduruk, burun, dalga, dudak, yutmak; beşik, bilezik, haşhaş, gözlük, üzengi, vergi, yüzük vb.
Yağmur kelimesi küçük ünlü uyumuna uyar mı?
Küçük harflerle yazıldığında ünlü uyumuna aykırı bazı Türkçe kelimeler de vardır: hurma, avurt, çamur, kabuk, kavuk, kavun, kavurma, bağlaç, sav, yağmur.
Türkçede ünlü uyumu var mıdır?
Türkçe bir sözcükte ilk hecenin ünlüsü kalınsa (a, ı, o, u), sonraki hecelerin ünlüleri de kalın olur (a, ı, o, u); ilk hecedeki ünlü inceyse (e, i, ö, ü), sonraki hecelerin ünlüleri de ince olur (e, i, ö, ü). Bu özelliğe “Büyük Ünlü Uyumu” denir.
Küçük ünlü uyumuna aykırılık nedir?
Alıntı kelimelerde küçük ünlü uyumu aranmaz: aktör, alkol, etiket, daktilo, kabul, doktor, yaramaz, önemli, alacaklı, müzik, profesör, radyo, onurlu, vb. Küçük ünlü uyumuna aykırı bazı kelimelere eklenen ekler, kelimenin son ünlüsüne uyar: kavun-u, konsül-luk, yaramaz-lik, müzik-ci, yağmur-luk, vb.
Özel adlarda büyük ünlü uyumu aranır mı?
Ders. NOT: Yabancı sözcükler, tek heceli sözcükler, bileşik sözcükler ve özel isimler için yüksek ünlü uyumu aranmaz. a, e, ı, i > a, e, ı, i = (a, e, ı, i) ifadesini (a, e, ı, i) takip etmelidir.
Ünsüz yumuşamasına aykırılık nasıl olur?
Dilbilgisi kurallarına göre, bir harf yazılırken yumuşatılması gereken sert ünsüzler oldukları gibi kalırlar, buna ünsüz yumuşatma ihlali denir. Örneğin, “Ç” ile biten birçok kelime, bunlara bir ek eklendiğinde “C” harfine dönüşür. Bir ek kullanılmasına rağmen son harfi değişmeyen kelimeler, ünsüz yumuşatma ihlali olarak kabul edilir.
Sandalye büyük ünlü uyumu var mı?
Eğer biri ilk akşam zayıfsa, diğerleri de zayıf olmalıdır. Ancak bu kelime hem kalın hem de ince ünlüleri bir arada içerir. Yani sandalye kelimesi. Büyük uyum kuralına uymaz.
Büyük ünlü uyumuna aykırı ekler nelerdir?
Türkçede ünlü uyumunu bozan ekler: “-yor” (şimdiki zaman eki): Sadece -yor olarak yazılır, ünlü uyumuna aykırıdır. “-ken” (zarf-fiil eki): Ünlü uyumuna aykırıdır. … “-leyen” (isimi zarfa dönüştüren ek): Ünlü uyumuna aykırıdır. “-(i)mtırak” (sıfatı sıfata dönüştüren ek): Daha fazla öğe…
Ünlü uyumu aranmaz ne demek?
Küçük harf ünlü uyumuna uymayan bazı sözcüklere eklenen ekler sözcüğün son ünlüsüne uymaktadır: kavun-u, konsül-luk, yaramaz-lik, müzik-ci, yağmur-luk, vb. Bazı alıntı sözcüklerde ise ekler bu uyuma uymamaktadır: Alkol-lü, Kabul-ü, Banderol-lü, Saat-lik, vb.
Hangi kelimeler büyük ünlü uyumuna uymaz?
“Ziyaret”, “tiyatro”, “bilgin”, “ceylan”, “fidan”, “hamsi”, “kipper”, “güreşçi”, “dükkân”, “model” ve benzeri kelimeler ödünç kelimeler olduğundan, bu kelimelerde büyük ünlü uyumu kuralı aranmaz. Saat, taş gibi tek heceli kelimelerde ve Açıkgöz, Çekyat gibi bileşik kelimelerde bu kurala uyulmaz.
Elma büyük ünlü uyumuna uyar mı?
-Büyük ünlü uyumuna aykırı Türkçe kelimeler de vardır: ana, dahi, elma, hani, inan, kardeş, şişman vb.
Özel adlarda büyük ünlü uyumu aranır mı?
Ders. NOT: Yabancı sözcükler, tek heceli sözcükler, bileşik sözcükler ve özel isimler için yüksek ünlü uyumu aranmaz. a, e, ı, i > a, e, ı, i = (a, e, ı, i) ifadesini (a, e, ı, i) takip etmelidir.
Küçük ünlü uyumu aykırılık nedir?
Alıntı kelimelerde küçük ünlü uyumu aranmaz: aktör, alkol, etiket, daktilo, kabul, doktor, yaramaz, önemli, alacaklı, müzik, profesör, radyo, onurlu, vb. Küçük ünlü uyumuna aykırı bazı kelimelere eklenen ekler, kelimenin son ünlüsüne uyar: kavun-u, konsül-luk, yaramaz-lik, müzik-ci, yağmur-luk, vb.
Kapalı ünlü uyumu nedir?
Bu uyum; Türkçe sözcüklerde arka damak ünsüzleri kalın ünlüler a, ı, o, u ile birlikte kullanılır; e, i, ö, ü ünlüleriyle aynı hecede ön damak ünsüzlerinin bulunmasıyla oluşan bir uyumdur. Kısaca, a, ı, o, u ünlüleri g, k, l ünsüzleriyle birleşir; e, i, ö, ü ünlüleri ġ, k, l ünsüzleriyle aynı hecede kullanılamaz.
Yor eki küçük ünlü uyumunu bozar mı?
“-yor, -ki, -leyen, -ken, -daş, -(ı)mtrak, -gil” ekleri bazı durumlarda başka şekilleri olmadığından ünlü uyumunu bozmaktadır.
Tavsiyeli Bağlantılar: Beka Ne Demek Diyanet